De klassieke popradio, zoals bovenstaand in detail ontleed, was een zeer invloedrijke, sociaal/cultureel-maatschappelijke stroming. Het fenomeen popmuziek (en dus ook popradio) had zijn voor- en tegenstanders, maar hielp die voor- en tegenstanders wél om een mening te vormen. De ‘stem’ van de klassieke popradio verspreidde dus ook ‘voer voor discussie’. Dat is wat men een doel van kunst kan noemen…
Herman van Veen schreef in 1988:
‘Een lied verandert het timbre van de maatschappij. (…) Daarom is cultuur van elementair belang, omdat cultuur de abstrakte werkelijkheid vertegenwoordigt zonder welke de concrete werkelijkheid geen werkelijkheid is. Het lied ‘Les Flamandes’ [van Jacques Brel, red.] heeft voor de Vlaamse-Waalse situatie een verbijsterende betekenis gehad, omdat de mensen verplicht werden kleur te bekennen.”
“Als Vlamingen boos roepen: ,,Daar ben ik het helemaal niet mee eens”, heeft Brel zijn doel bereikt. (…) Als je kunt verhapzakken dat mensen hun anonimiteit even loslaten om te protesteren: ,, Jamaar! Jamais de la vie!”, dan heb je iemand tot leven gewekt die misschien voordien dood was.
Dàt bedoel ik met die formidabele vat van cultuur op de materie. (…) Als Brel in het koninkrijk België met diepe bas declareert: ,, Leve de Republiek”, dan begeeft hij zich in de schaduw en glijdt [hij] onder het tapijt om de daar verstopte wezel van medeburgers om een commentaar te vragen: had-u-soms-geen-mening, ooit?’ (*)
Hoewel Jacques Brel meer tot het luisterlied dan tot de popmuziek wordt gerekend, werd zijn werk wel terdege in radioprogramma’s met popmuziek gedraaid. Een voorbeeld van zo’n programma was ‘Tijd voor teenagers’ (VARA, 1959-1969), waarin de muzieksamensteller de explicite opdracht kreeg om de jonge luisterschare het verschil tussen ‘goede’ en ‘slechte’ popmuziek bij te brengen. Popradio met een opvoedend karakter; tijdgeest… hoe bedoelt u..?
* In het boekje, behorend bij de CD ‘Jacques Brel – De 24 allergrootste successen’ (Polydor 837 297-2)